Wrona z krukowatych to jeden z najinteligentniejszych ptaków. Z pewnością jest mądrzejsza od tłumaczy kultowego filmu „Crow” z Brandonem Lee, którzy nadali mu tytuł „Kruk” zamiast właśnie „Wrona”. Wracając do potęgi tych skrzydlatych mózgowców, naukowcy do dzisiaj nie rozszyfrowali mechanizmów intelektualnych powodujących tymi ptakami. Zobaczmy, co takiego jest we wronach – które rozumieją, czym jest śmierć i dlaczego należy jej się bać.

Ptaki te licznie występują w polskich miastach i są pod częściową ochroną. W Warszawie zaczęły się gnieździć już w latach trzydziestych, w Poznaniu od lat pięćdziesiątych, a we Wrocławiu, Krakowie i Gdańsku od lat siedemdziesiątych. Gdy mijasz wronę zajętą swoimi wronimi sprawami i na chwilę przystaniesz patrząc jej w ślepia – ptak od razu zrozumie, że stał się obiektem zainteresowania. Jeśli przy tym będziesz przebrany w dziwny strój, wrona zacznie się zachowywać tak, jakby poczuła mieszankę niepokoju i zaciekawienia.

Jeden z badaczy odkrył, że wrony wyjątkowo nie lubią puszystych mikrofonów dźwiękowców, którzy przeprowadzają wywiad w otwartym terenie. Uciekają wtedy wystraszone i kraczą po swojemu (a może współpracują z radiowcami testując w ten sposób natężenie dźwięku?).

Wrony nie tylko potrafią używać narzędzi, ale także je wytwarzają. Nie martwią się twardymi skorupami orzechów, bo żeby się dostać do smacznego środka zrzucają je na jezdnię, po której mkną samochody. Wiedzą nawet, kiedy zmienia się światło na zielone. W odpowiednim momencie zrzucają orzechy włoskie, a gdy auta stoją na czerwonym, porywają z asfaltowego talerza smaczne kawałki.

Wrony nie czują respektu przed żubrami, jakby wiedziały, że te kilkuset kilogramowe parzystokopytne są zbyt osowiałe, by im cokolwiek zrobić. Zimą przesiadują na ich grzbietach i wydziobują sierść, którą wyściełają następnie swe gniazda. Ujeżdżanie niespokojnego żubra, który próbuje strącić z siebie wronę, jest nie lada wyczynem czarnych jeźdźców.

Naukowcom znane są historie ptaków, które wykazały się wyjątkową złośliwością wobec ludzi. Pewna wrona notorycznie wykradała golfistom kanapki zostawiając im pustą torebkę po posiłku dwa dołki dalej. Inna po skończonym śniadaniu zrzucała tacki na głowę okradzionym ludziom.

Poznajmy inne wronie fakty, które przygotowała jedna z badaczek Kaeli Swift, prowadząca liczne eksperymenty z tymi ptakami. Ale najpierw przeczytajcie o jednym z jej dwuletnich badań, które pozwoliło wykazać, że wrony boją się śmierci.

Nadlatuje kostucha

Wiemy od dawna, że wrony pamiętają twarze ludzi, którzy je obrazili i rozpoznają je nawet po latach. Zoolożka Kaeli Swift postanowiła wykorzystać tę właściwość, aby dowiedzieć się, czy ptaki boją się swoich zmarłych (bez możliwości rozpoznania twarzy człowieka).

Według badaczki oznacza to, że wrony rozumieją, czym jest śmierć i boją się wszystkiego, co z nią związane. Dalsze eksperymenty wykazały, że wrony boją się tylko zwłok wron; inne martwe ptaki, nawet o porównywalnych rozmiarach, nie robią na nich większego wrażenia.

Biologia

1) Jaka jest różnica między wroną a krukiem? 

Wrony i kruki są z tej samej rodziny krukowatych (Corvidae). Wyglądają bardzo podobnie, ale są tak różne od siebie, jak lwy i tygrysy. Jeśli patrząc na przelatującego ptaka w górach lub w wiejskim czy nadmorskim obszarze nagle krzykniesz: TO JEST KUR… NAJWIĘKSZA WRONA, JAKĄ KIEDYKOLWIEK WIDZIAŁEM, to znaczy, że najprawdopodobniej patrzysz na kruka. Ujmując to bardziej naukowo, kruki mają w locie ogony w kształcie rombu, wydają głębsze, prawie rechotliwe głosy i są około dwa razy większe od wrony.

2) Jak długo żyją wrony? 

Po osiągnięciu dojrzałości płciowej (około 3-4 lata) mogą na wolności żyć 14-17 lat. W niewoli dwa razy dłużej, ale rekordzistą jest pewna wrona, która osiągnęła wiek 59 lat.

3) Czy wrony potrafią mówić? 

Tak, można wytresować ptaki żyjące w niewoli, by mówiły. Pamiętajmy, by nie uczyć ich samych przekleństw.

4) Co poluje na wrony? 

Jastrzębie, sowy, szopy i koty chętnie dorwą dorosłego osobnika, jeśli nadarzy się okazja.

5) Czy wrony są monogamiczne?

Są monogamiczne społecznie, ale genetycznie „rozwiązłe”. Oznacza to, że przeważnie pozostają z jednym partnerem na całe życie, ale obserwacje behawioralne i analizy w populacjach Nowego Jorku wykazały, że skoki w bok nie są rzadkością. Występują u 36% par i skutkują 19% piskląt. Jednak inne populacje nie wykazują zbytniej rozwiązłości, więc może to dotyczyć tylko nowojorskich wron, które podpatrzyły to zachowanie u ludzi...

6) Jak bzykają się wrony?

Jak większość ptaków, wrony nie mają zewnętrznego penisa (kaczki są godnym uwagi wyjątkiem). Nie tylko nie mają penisa, ale posiadają tylko jeden otwór na wszystkie rzeczy związane z rozmnażaniem i eliminacją odchodów. Seks wrony polega po prostu na tym, że para pociera o siebie swoje kloaki przez około 3-10 sekund, w trakcie których plemniki są przenoszone z samca do samicy. A niby są takie inteligentne...

7) Jak odróżnić samca od samicy? 

Zakładając, że nie jesteś wyszkolonym weterynarzem i nie masz dostępu do urządzeń analizujących krew, trudno będzie ci to zrobić. Generalnie samce wydają się być większe, ale nie zawsze. Jeśli jesteś cierpliwy, w czasie sezonu lęgowego samice wydają z siebie bardzo charakterystyczne „pukanie”, co je wyróżnia.

8) Dlaczego wrony są czasami białe? 

Jest wiele powodów, ale najczęściej jest to kwestia albinizmu, który wynika z braku melaniny.

Zachowanie wron

9) Dlaczego każdego wieczoru widzę duże grupy wron przelatujących nad moim domem? 

Podobnie jak wiele innych gatunków, wrony i kruki zajmują się tzw. wspólnym grzędowaniem. Grupy krewnych, jak i niespokrewnionych ptaków gromadzą się w określonym miejscu, po części dla zapewnienia sobie liczebnego bezpieczeństwa podczas snu. Wrony mogą uciąć komara dość licznie – w dziesiątkach, a nawet setkach tysięcy. Chociaż miejsca na nocleg mogą się okresowo zmieniać, w większości te ptaki, które widzisz, kierują się co noc do tego samego rewiru.

10) Czy wrony zabijają się nawzajem? 

Tak. Często walczą ze sobą, zarówno w grupach rodzinnych (mało krwawa przemoc domowa), jak i poza nimi (walka na śmierć i życie). Mogą walczyć w obronie partnerów, pożywienia lub granic terytoriów. Jeśli potyczka kończy się tragicznie, nie zawsze jest to związane z ptasim szałem. Zdrowe wrony rozpoznają znacznie słabsze lub ranne osobniki i zdarza im się je w bójce eliminować, by nie stały się przynętą dla drapieżników i nie przyciągały niebezpieczeństw.

11) Czy wrony zbierają błyszczące przedmioty?

Nie ma dowodów na to, że gromadzą zbiory niejadalnych błyskotek. Ten mit prawdopodobnie wywodzi się od osobników, którym zdarzało się kraść monety lub klucze. Jest to jednak inne zachowanie niż „dawanie prezentów”, które czasami obejmuje błyszczące przedmioty.

Wrony z Nowej Kaledonii przechowują swoje ulubione narzędzia (patyki do wygrzebywania jedzenia) w „skrzynkach narzędziowych”, więc wydaje się, że przynajmniej niektóre gatunki chomikują pewne rodzaje niejadalnych przedmiotów.

12)  Dlaczego wronom zdarza się gromadzić wokół swoich zmarłych? 

Z pewnością jednym z powodów jest to, że śmierć wrony może stanowić „moment do nauki”. Ciekawskie ptaki starają się dowiedzieć, co spowodowało śmierć i skąd nadeszło niebezpieczeństwo.

Wrony i ludzie

13) Znalazłem martwą wronę na podwórku, jak się jej pozbyć, nie denerwując pozostałych? 

Poczekaj do zmroku i usuń ciało (załóż rękawiczki), gdy pozostałe ptaki nie będą patrzeć.

14) Dlaczego zaatakowała mnie wrona, gdy szłam ulicą? 

Może znajdowałaś się zbyt blisko gniazda lub pisklęcia, zwłaszcza w lecie. Jeśli zdarzyło się to raz, prawdopodobnie będzie się to powtarzać w tym samym obszarze przez kilka tygodni. Staraj się omijać to miejsce, a jeżeli nie możesz, to utrzymuj kontakt wzrokowy z rodzicami pisklęcia, bo wrony rzadziej atakują przód ciała człowieka niż tył.

15) Jak mogę pozbyć się wron z mojego podwórka? 

Po pierwsze, zastanów się, czy naprawdę chcesz to zrobić. Wrony bywają hałaśliwe i psocą, ale z nimi nigdy nie będziesz się nudzić. To jedne z najbardziej charyzmatycznych i inteligentnych stworzeń. Jeśli jednak jesteś zdeterminowany, to najskuteczniej będzie powiesić znalezioną martwą wronę na drzewie, ale to wszystko, co możesz zrobić. Pamiętaj, że trucizny, czy amunicja mogą skrzywdzić nie tylko wrony, ale także inne zwierzęta. 

16) Lubię karmić wrony. Jakie jedzenie powinnam im dawać? 

Suszona karma jest jedną z ich ulubionych, ale tańszą opcją są całe niełuskane orzeszki ziemne. Uwielbiają też jajka, frytki, kawałki mięsa oraz różne orzechy.

17) Czy wrony przynoszą ludziom prezenty? 

Tak. Krukowate są znane z przynoszenia ludziom różnych przedmiotów w sposób, który wydaje się być zamierzony. Najbardziej znanym przykładem może być Gabi Mann, mała dziewczynka z Seattle, która trafiła na pierwsze strony gazet po otrzymaniu setek prezentów od okolicznych wron. Oto jedna z jej kolekcji:

Samo karmienie wron nie gwarantuje otrzymania prezentów, jak wie wielu oddanych (i rozczarowanych) ludzi. To, co inicjuje akt dawania prezentów, pozostaje wciąż tajemnicą, ale warto próbować karmić te ptaki. Być może w zamian otrzymacie dawno zgubiony kolczyk po babci, który przez lata leżał pod balkonem.

źródło: [1][2][3]