Temat bezwzględnych i walecznych wikingów coraz częściej pojawia się w kulturze popularnej. Powoduje to jednak, że filmy, seriale czy książki czasem powielają informacje, które są nieprawdziwe. Przykładem takiego wprowadzania w błąd jest chociażby sam wizerunek nordyckiego wojownika w rogatym hełmie. W rzeczywistości hełmy wikińskie rogów nie posiadały, a takowe z kolei używane były prawdopodobnie do obrzędów religijnych. Są jednak i takie aspekty, w których nie wszyscy historycy są zgodni, gdyż o wiele trudniej jest orzec, kto ma rację.

Przykładem mogą być tutaj chociażby tortury stosowane przez wikingów, a co za tym idzie, jedna z najbardziej okrutnych w historii ludzkości: krwawy orzeł. Jeśli więc jesteście ciekawi, na czym polegała ta tortura i czy w ogóle była przeprowadzana w rzeczywistości, to przeczytajcie do końca. 

Krwawy orzeł (ang. blood eagle) był rodzajem tortury i kary śmierci, o której wspomina się w nordyckich sagach i legendach. Nie bez powodu nazywana jest jedną z najokrutniejszych metod zadawania bólu. Polegała ona na tym, że związana ofiara położona była twarzą do dołu, a egzekutor za pomocą ostrego narzędzia przebijał się przez skórę nieszczęśnika, oddzielając tym samym żebra od kręgosłupa. Następnie rozciągano żebra na boki, posypywano rany solą, a przez powstały otwór wyciągano płuca, które umieszczano właśnie na żebrach, tworząc swego rodzaju "skrzydła". Stąd też nazwa "krwawy orzeł". Co więcej, ofiara podczas samej tortury pozostawała przy życiu, a śmierć zadawana była w momencie usunięcia płuc. 

kadr z serialu Wikingowie (2013 - 2020)

Jak podają sagi, tortura ta była swego rodzaju rytułałem, zatem można założyć, że przyciągała wielu "widzów". Ponadto ofiarami tej praktyki miały być najczęściej osoby z rodzin królewskich. Według nordyckich poematów i sag, w ten sposób prawdopodobnie zginęli: Ella z Nortumbrii, Halfdan (syn norweskiego króla Haralda Pięknowłosego), irlandzki król Maelgualai czy Alphege (arcybiskup Canterbury). Nordyckie źródła zawierają liczne opisy tej sadystycznej jatki. Krwawy orzeł przedstawiony został m.in. w Sadze o Orkadach oraz w Opowieści o synach Ragnara. W pierwszej z nich znajdziemy dwie strofy, opisujące wikińskiego wodza Torf-Einara, który w ten sposób torturował Halfdana Długonogiego w zemście za śmierć ojca. W drugim przypadku Ivar Ragnarsson zabija króla Ellę z Nortumbrii.

Do dziś prawdziwość tej praktyki pozostaje dyskusyjna w środowisku historycznym. Część badaczy uznaje ją za dowód okrucieństwa, jakiego dopuszczali się wikingowie. Inni natomiast skłaniają się ku teorii, że tortura ta jest fikcją, wymyśloną na potrzeby literackie, bądź stanowi wynik błędnego tłumaczenia kronik i sag. Archeologicznymi dowodami potwierdzającymi autentyczność tezy pierwszej miały być wzmianki w nordyckiej literaturze oraz jedna ze scen wyrytych na kamieniu Stora Hammars z Gotlandii. Jednak coraz większa liczba badaczy kwestionuje prawdziwość krwawego orła.

Już w 1984 roku badaczka z Uniwersytetu Yale’a, Roberta Frank, opublikowała artykuł w magazynie English Historical Review, w którym zauważyła, że im później spisywane były relacje, tym bardziej stawały się one okrutne, a najwcześniejsze wzmianki wspominały jedynie o  wycinaniu na plecach rysunku orła.

Z tą tezą zgadza się także angielski historyk Ronald Hutton. Sugeruje on, że krwawy orzeł to jedynie chrześcijański mit, będący wynikiem błędnej interpretacji starych poematów, którą powodowała składnia używana w dawnych nordyckich tekstach. A jak to z różnymi półprawdami, legendami i mitami bywa, informacje o tej torturze mogły być powielane, a także "upiększane" przez powtarzających. Ponadto niektóre źródła zaprzeczają, jakoby ktoś zginął w wyniku krwawego orła, choćby wyżej wymieniony irlandzki król Maelgualai. Co więcej, nie znaleziono też żadnych szkieletów, które nosiłyby ślady takiego rodzaju śmierci.

Krwawy orzeł pojawia się jednak w kulturze, jak wiele innych mitów związanych z wikingami. Taka egzekucja zostaje wykonana m.in. na jednym z bohaterów serialu Wikingowie (2013 - 2020) czy na jednej z postaci w filmie Midsommar (2019) Ariego Astera. Została ona także wspomniana w 21 odcinku czwartego sezonu serialu Kości (2005 - 2017) oraz w 5 odcinku pierwszego sezonu Hannibala (2013 - 2015). Praktyka znalazła swoje odzwierciedlenie również w późniejszej literaturze, np. w powieści Morscy królowie w Anglii (1830) autorstwa Edwina Atherstone'a, a także w muzyce, np. w wykonaniu zespołu thrashmetalowego Anthrax, który  zatytułował jeden ze swoich utworów Blood Eagle Wings, a w teledysku możemy zobaczyć ten rytuał. Motyw krwawego orła pojawił się również w grze Hellblade: Senua’s Sacrifice. kadr z filmu Midsommar (2019)

Źródła: [1][2][3][4][5]